Thuở tóc còn cắt kiểu trái đào, tôi thường hỏi mẹ: “Trăng từ đâu đến hả mẹ?”. Mẹ trả lời: “Mẹ cũng không biết nữa, con nên đi hỏi ba”. Ba nói trăng đến từ ngọn núi xa tít phía chân trời, lớn lên con sẽ biết và đi đến đó.



Trăng đã đi vào tuổi thơ tôi. Những đêm cùng bà nội nằm trên chiếc giường tre đặt ngoài hiên nhà, có ánh trăng làm bạn. Từ chiếc giường này, nhiều thế hệ tuổi thơ đi qua. Tuổi thơ của ba tôi cũng đã một thời nằm trên chiếc giường này nghe tiếng ru hò của nội. Chiếc giường tre tuy đơn sơ mà thật bền. Dường như thời gian không làm nó nghiêng đổ, hư hỏng, dù mái tóc nội tôi từ chỗ đen nháy đến một màu bạc phơ.



Nội kể, năm đó còn chiến tranh ác liệt, làng tôi tre nhiều vô kể, thứ tre ngà cây to và ruột đặc, nhiều gai sau hồi được ông nội tôi hạ xuống để làm nên nhiều vật dụng sinh hoạt, trong đó có chiếc giường này. Để tránh mối mọt, nội phải ngâm tre cả tháng dưới dòng nước mặn ở con sông Hãn chảy qua làng trước lúc làm nên chiếc giường vững chắc này. Bởi thế nên nó còn hiển hiện đến giờ để thế hệ như tôi lớn lên vẫn ngả người xuống đó nhìn trăng sáng vằng vặc mỗi đêm.



Trong tiếng những chú muỗi vo ve, lời bà tôi kể về thuở mới lập làng, thuở căn nhà tranh nơi tôi đang sống được dựng lên và không quên kể về thời thơ ấu của ba tôi nơi xóm chài nghèo xơ nghèo xác. Có nhiều đêm gió nồm nam từ ngoài sông thổi vào mát rượi, ánh trăng vàng võ treo trên ngọn tre già nơi đầu ngõ, tiếng chiếc quạt nan của bà đuổi bầy muỗi xột xạt cứ đi vào ký ức tuổi thơ tôi như một bản nhạc vỡ lòng. Trong tiếng ru hời của bà là hương cau ngào ngạt cứ vỗ về tôi đi vào giấc ngủ bình yên như bao đứa trẻ ở làng quê.



Tôi thường cùng nhóm bạn rong chơi mỗi chiều cho đến lúc ánh trăng đỏ quạch bắt đầu lộ lên trên nền trời. Có đứa đã chỉ lên ánh trăng tròn vành vạnh đó mà nói rằng: “Kìa, cái đĩa sáng bừng mà ai đó mạnh tay đã ném lên trên trời, đẹp quá”. Tôi cũng đã từng tin ánh trăng là cái đĩa mà ai đó ném lên trời rồi lơ lững mãi ở đó mà chẳng bao giờ rơi!



Có lần được mẹ dắt qua nhà ngoại ăn giỗ cũng vào một đêm trăng sáng, tôi tự hỏi mình ở làng ngoại cũng như làng nội, luôn có ánh trăng tròn và sáng. Chẳng biết đó là một cái đĩa hay hai cái khác nhau do hai con người ném lên trời?



Lớn lên, chuyện có người ném cái đĩa lên trời thành vầng trăng không còn nữa nhưng vầng trăng trong tôi vẫn không xa xôi mà trở nên thân mật như một người bạn từ tâm của trời đất. Những đêm trăng sáng, trai gái của làng lên đồng tát nước. Ánh trăng cứ lăn tăn nhòa đi theo từng nhịp tát của gàu sòng, một khung cảnh lãng mạn và thanh bình hiện lên thật đẹp. Có lẽ đi cùng trời cuối đất vẫn không tìm đâu ra một cảm giác như thế.



Một tối mùa đông, cái lạnh làm tê tái lòng người, có người con gái đã hẹn tôi ra nơi đầu ngõ. Trăng vẫn sáng như thuở nào, cả hai chúng tôi đều im lặng giữa tiếng gió lao xao. Nàng giúi vào tay tôi một bức thư rồi vội vàng quay về. Mái tóc tung lên trong gió để lại mùi hương bồ kết dịu dàng. Cái mùi thơm ấy theo tôi vào chiến trường cùng với vầng trăng quê.



Hôm sau tôi lên đường đi bộ đội, ánh mắt người thiếu nữ trong đêm làm nên chút hơi ấm giữa cuộc hành quân mưa lạnh. Có nhiều đêm trong khu rừng vắng, khi tiếng bom đạn đã im bặt chỉ còn lại tiếng của loài dế ca cầm, ánh trăng in trên nền trời một màu vàng võ. Không biết bao nhiêu mùa trăng đã đi qua, nhưng mỗi lần ngắm trăng đều có một cảm giác như mới lần đầu. Vầng trăng chẳng bao giờ mới cũng chẳng bao giờ cũ, cứ thế theo mãi một đời người.

tem
thanks...